Tổng quan về Thượng Hội Đồng Giám Mục 2015

Nếu THĐGM ngoại thường năm 2014 đã giúp Hội thánh tập trung vào chủ đề “Những thách đố mục vụ về gia đình trong bối cảnh loan báo Tin mừng”, thì THĐGM về gia đình đang diễn ra mời gọi suy tư về “Ơn gọi và sứ mệnh của gia đình trong Giáo hội và thế giới ngày nay”.

DANH SÁCH THAM DỰ

Trong cuộc họp báo sáng 2.10.2015 tại Vatican, Tòa Thánh đã công bố danh sách các vị Hồng y, Giám mục chủ tọa các phiên họp thượng hội đồng và các tham dự viên được đề cử bởi các Giám Mục của hơn 100 quốc gia. ĐHY Lorenzo Baldisseri, Tổng thư ký THĐGM cho biết, có tổng cộng 270 vị tham dự, chia làm 3 thành phần gồm 42 nghị phụ tham dự do chức vụ, 45 vị do ĐTC bổ nhiệm và 183 vị được bầu lên, trong đó có Đức TGM Phaolô Bùi Văn Đọc, Chủ tịch HĐGM Việt Nam và Đức cha Giuse Đinh Đức Đạo, GM Phó Xuân Lộc.

Xét về chức vụ của các nghị phụ có 74 Hồng y, 6 Thượng phụ, 1 TGM trưởng, 72 TGM, 102 GM, 2 cha sở và 13 cha dòng. Các nghị phụ do chức vụ gồm 15 vị thủ lĩnh các công nghị của các Giáo Hội Công giáo Đông phương, 25 vị đứng đầu các cơ quan trung ương Tòa Thánh, tiếp đến là vị Tổng thư ký và Phó Tổng thư ký của Thượng HĐGM. Ngoài ra có 14 đại biểu của các Giáo hội Kitô Anh em như Chính Thống, Tin Lành, Anh giáo. Thêm vào đó có 24 chuyên gia và 51 dự thính viên. Có 18 đôi vợ chồng tham dự công nghị này. 

CANH THỨC VÀ KHAI MẠC

Chiều tối 3.10, ĐTC đã chủ sự buổi canh thức tại Quảng trường Thánh Phêrô để cầu nguyện cho THĐGM về gia đình. Hiện diện tại buổi cầu nguyện có các nghị phụ, các tham dự viên khác của THĐ và nhiều tín hữu.

ĐTC cầu nguyện cho THĐGM về gia đình trước ảnh Thánh gia trong Vương cung Thánh đường thánh Phêrô

Sáng Chúa nhật 4.10, ĐTC Phanxicô đã chủ tế thánh lễ chính thức khai mạc Thượng Hội đồng Giám mục thế giới về gia đình trong Đền Thờ Thánh Phêrô. Đồng tế với ngài có 314 vị gồm các nghị phụ và các cộng sự viên. Tham dự thánh lễ có khoảng 10.000 tín hữu và du khách hành hương.

Trong bài giảng, ĐTC  tập trung vào ba đề tài: sự cô đơn của con người; tình yêu giữa người nam và người nữ; đời sống gia đình. Ngài cũng nhắc nhở rằng, THĐGM không phải là một diễn đàn trong đó các nghị phụ đi đến một thỏa thuận, nhưng là một cuộc hành trình với “sứ mạng tông đồ” chống lại những cám dỗ của thế gian, nhằm xô đẩy loài người xa rời sự thật. Đức Thánh Cha nói với các nghị phụ: “Hãy tin tưởng, tín thác trong cầu nguyện để Chúa Thánh Thần soi sáng, thực thi ý định của Chúa”. Đức Thánh Cha kêu gọi các nghị phụ tham dự hội nghị với một tinh thần khiêm nhường của Tin Mừng. Theo đó, các ngài phải tự mình trút bỏ “mọi quy ước và mọi định kiến riêng” để lắng nghe nhau và hãy tiếp tục diễn tả “vai trò của THĐ là xét hỏi lòng trung thành của chính mình đối với kho tàng đức tin”.

Các Nghị phụ cầu nguyện trong phiên khai mạc

Lời nguyện giáo dân đã được đọc bằng các thứ tiếng Hoa, Tây Ban Nha, Ả Rập, Bồ Đào Nha và Swahili: cầu cho Giáo Hội biết chiêm ngắm và giữ gìn công trình sáng tạo của Thiên Chúa; cho các nghị phụ được Chúa Thánh Thần soi sáng trợ lực trong nhiệm vụ hướng dẫn tín hữu theo Chúa Kitô; cho các nhà lập pháp và giới lãnh đạo biết chú trọng công ích, công lý và hòa bình; cho giới trẻ và những người đính hôn khám phá ra vẻ đẹp của lòng trung thành, sự hy sinh và tha thứ; cho các gia đình bị thử thách đau khổ được ơn thánh Chúa an ủi, được anh chị em trợ giúp.

PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH

Tại THĐGM về gia đình 2015, mỗi nghị phụ chỉ được phát biểu tối đa 3 phút trong phiên khoáng đại, nhưng có quyền nói nhiều hơn trong các cuộc hội thảo nhóm và trao đổi tự do. Thượng HĐGM thế giới kỳ thứ 14 về gia đình lần này sẽ có một vài điểm mới mẻ trong phương pháp tiến hành.

ĐTC gặp gỡ các Nghị phụ tham dự THĐGM

Ðức Hồng y Tổng Thư ký cũng khẳng định, điều ĐTC nhiều lần nhấn mạnh về giai đoạn giữa hai Thượng Hội đồng, được xem là “cơ hội quý giá để lắng nghe Chúa Thánh Thần muốn nói gì với Giáo Hội trong tính đa dạng của các phần tử hợp thành nên mình”. ĐHY Baldisseri cho biết, Thượng HĐGM tiến hành theo 3 giai đoạn dựa theo 3 phần của tài liệu làm việc. Các đề tài trong thảo luận lần này trọng tâm sẽ là những thách thức hiện nay mà các gia đình đang phải đối mặt được đề cập cụ thể trong tài liệu làm việc. Việc phát biểu của các nghị phụ cũng diễn ra theo sự phân chia như thế và tổng cộng có 18 phiên họp khoáng đại, 13 phiên họp nhóm được phân chia theo các ngôn ngữ. Ngoài ra, mỗi ngày từ 6 đến 7 giờ chiều có phần phát biểu tự do do các nghị phụ đã yêu cầu, đề cao giá trị của các cuộc thảo luận nhóm, trong có có sự tham dự tích cực hơn vào cuộc trao đổi, sự đối chiếu trực tiếp và tức thời giữa các nghị phụ cùng một ngôn ngữ, và trong các phiên họp nhóm, các dự thính viên và đại biểu các Giáo Hội Kitô Anh em có thể lên tiếng.

Hàng ngàn tín hữu hiệp thông với THĐGM tại quảng trường Thánh Phêrô

ĐTC đã bổ nhiệm một Ủy ban soạn Bản tường trình chung kết của Thượng HĐGM, đứng đầu là ĐHY Peter Erdoe, TGM Giáo phận Esztergom-Budapest (Hungary); Tổng tường trình viên cùng 9 thành viên. Ủy ban có nhiệm vụ theo dõi và đúc kết mỗi phần của khóa họp. Bản tường trình chung kết sẽ được bỏ phiếu vào sáng ngày 24.10 rồi trình lên ĐTC. Bản tường trình các cuộc hội thảo nhóm về 3 phần của công nghị sẽ được công bố và trong 3 tuần lễ nhóm họp, sẽ có những cuộc họp báo ngắn về THĐGM với sự tham dự của một số nghị phụ.

TÀI LIỆU LÀM VIỆC

Ngày 23.6, Tài Liệu Làm Việc (Instrumentum Laboris) của THĐ 2015 về gia đình đã được công bố. Tài liệu này lấy lại đủ 62 đoạn của Tài Liệu Chuẩn Bị (Lineamenta) đã được gởi đi các Giáo Hội địa phương hồi năm 2014 để phản hồi và thêm 85 đoạn mới. Tài liệu làm việc được chia làm ba phần gồm lắng nghe những thách đố về gia đình trong các bối cảnh xã hội (Tài liệu làm việc, nn.6-36), phân định ơn gọi gia đình (Tài liệu làm việc, nn.37-38) và sứ mạng của gia đình ngày nay (Tài liệu làm việc, nn.69-147).

Sở Thông Tin Tòa Thánh (VIS) đưa tin, Ðức Hồng y Baldisseri nhấn mạnh tới một số điểm mới trong phần thứ nhất của Tài Liệu, tức phần nói tới các thách đố của gia đình liên quan tới các bối cảnh văn hóa, kinh tế xã hội và môi sinh “được thông điệp Laudato Si soi sáng”. Các thách đố đó là “cảnh nghèo và bị xã hội loại bỏ, tuổi già, góa bụa, tang chế trong gia đình, khuyết tật, di dân, vai trò phụ nữ, đời sống tình cảm và giáo dục sinh lý, và đạo đức sinh học”.

Ở phần thứ hai, “biện phân ơn gọi của gia đình”, Tài Liệu Chuẩn Bị được phong phú hóa bởi việc khai triển các chủ đề liên quan tới hôn nhân tự nhiên và tính viên mãn bí tích, tính bất khả tiêu vừa như một ơn phúc vừa như một bổn phận…

Phần ba “Sứ mệnh của gia đình ngày nay” bắt đầu bằng một suy niệm rộng dài về gia đình và việc Phúc âm hóa, đồng thời đào sâu thăm dò một số vấn đề như gia đình là chủ thể của thừa tác mục vụ, phụng vụ hôn nhân, ngôn ngữ đổi mới và cởi mở truyền giáo.

Một thành viên của ban thư ký Thượng Hội đồng - ĐHY Odilo Pedro Scherer, Tổng Giám mục Sao Paulo cho biết: “Tài liệu làm việc sẽ được dùng làm căn bản cho các cuộc thảo luận trong công nghị. Chúng tôi đã soạn dựa trên bản trả lời 46 câu hỏi gợi ý do Văn phòng gởi đến các nơi. Công việc này luôn theo sát sự hiện diện liên tục của Đức Thánh Cha từ khi khai mạc cho đến khi kết thúc THĐGM. Và điều này mang đến cho chúng tôi sự hài lòng tuyệt vời và cho thấy tầm quan trọng mà Đức Thánh Cha Phanxicô đề ra cho THĐ thảo luận”, theo đài Radio Vatican.

Thảo Nguyễn