Hội đồng Giám mục Việt Nam: Nhật ký Ad Limina 5.3.2018

Hội đồng Giám mục Việt Nam: Nhật ký Ad Limina 5.3.2018

YẾT KIẾN ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ

Thánh lễ sáng

Trong Thánh lễ sáng tại nhà nguyện Foyer Phát Diệm, Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm gợi ý: Nếu xét về chiều kích thiêng liêng, việc viếng mộ hai Thánh Tông Đồ là đỉnh cao của cuộc hành hương Ad Limina, thì việc yết kiến Đức Giáo hoàng là đỉnh cao của chuyến hành hương xét về chiều kích mục vụ. Ngài cũng xin quý Đức cha cùng cầu nguyện cho sự hiệp thông trong Giáo hội Việt Nam và sự hiệp thông giữa Giáo hội Việt Nam với Giáo hội toàn cầu, cụ thể là Giáo hội Rôma trong buổi yết kiến hom nay.

Trong bài giảng, Đức cha nói đến sự tức giận của ông Naaman khi được tiên tri Êlisa bảo đi tắm 7 lần tại dòng sông Gio-đan. Ông chưa hiểu vấn đề không nằm ở vẻ đẹp hay sự trong sạch của con sông nhưng là sức mạnh chữa lành từ việc đón nhận Lời. Nơi bài Tin Mừng, Chúa Giêsu nói một cách cay đắng rằng: “Không một ngôn sứ nào được chấp nhận tại quê hương mình” (Lc 4,24). Người ta đòi thấy nơi Chúa sức mạnh quân sự, những điều phi thường, nhưng Lời Chúa lại chứa đựng trong những thứ hết sức bình thường và dung dị. Xin cho con cái Chúa biết lắng nghe Lời Chúa trong những điều đơn sơ và bình thường của cuộc sống hàng ngày.

Yết kiến Đức Giáo hoàng

Từ sáng sớm ngày 5 tháng 3 các Giám mục VN đã có mặt tại khán phòng Sala Consistorium phủ Giáo hoàng chờ đợi giờ yết kiến vị Cha chung của Giáo hội hoàn vũ. Đúng 10:15 ĐGH đến. Sau khi từng Đức cha đến bắt tay và tự giới thiệu về mình, ngài chào mừng toàn thể đoàn 33 Giám mục VN, và trong sự thân tình đơn sơ ngài nói rất vui mừng được gặp gỡ và mời mọi người có thể phát biểu tự do về mọi sự.

Đầu tiên, Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh, Chủ tịch HĐGMVN, thay mặt các Đức Giám mục nói lời chào mừng Đức Thánh Cha. Thay vì đọc diễn văn, Đức cha Giuse cũng đơn sơ và kính trọng nói lên cảm tưởng đầu tiên rất vui mừng và ngưỡng mộ ĐTC khi được trực tiếp diện kiến ngài rất vui vẻ tự nhiên, đơn sơ và gần gũi. Đức cha giới thiệu với ĐTC dung mạo của Giáo hội VN qua vài con số. GHVN với ba giáo tỉnh Huế, Sài Gòn và Hà nội, gồm 26 giáo phận, có 33 Giám mục tại chức hôm nay đang hiện diện đầy đủ trước mặt ĐTC, khoảng 4500 giáo xứ với hơn 4000 linh mục, 22 ngàn tu sĩ nam nữ thuộc hơn 240 dòng tu, hơn 2400 đại chủng sinh, 7 triệu giáo dân, tỉ lệ khoảng gần 8% dân số cả nước. GHVN năm nay mừng kỉ niệm 30 năm tuyên thánh cho 117 vị tử đạo, thêm một chân phước tử đạo Anrê Phú Yên mà đúng ngày 5/3 hôm nay mừng kính ngài. Đức cha chủ tịch cũng ngỏ ý mong đợi một ngày ĐTC sẽ đến thăm đất nước và Giáo hội VN.

ĐTC đáp lời cũng trong tâm tình đơn sơ, vui vẻ tự nhiên, ngài nói một trong những hoa trái từ các vị tử đạo là ơn gọi vẫn còn dồi dào ở VN hôm nay. Ngài ngỏ ý muốn nghe các giám mục nói thay vì ngài nói cho các Đức cha nghe vì các Đức cha đã nghe ngài nói nhiều qua phương tiện truyền thông hằng ngày rồi.

Qua sự điều phối của Đức cha Tổng thư ký, các Đức cha từng người tự do nói và hỏi.

Một vị hỏi ĐTC, vốn là người trước đây nổi tiếng bình dị, gần gũi dân chúng và từng khuyên các mục tử cần phải mang “mùi chiên”, về kinh nghiệm điều hành một giáo phận: đâu là điều quan trọng nhất? Đức Giáo hoàng trả lời một mục tử cần có hai điều: không những con người mục tử cần có “mùi chiên” tức là trở nên gần gũi với dân, mà còn trước hết cần gần gũi Thiên Chúa nữa, nghĩa là mục tử phải là một con người của cầu nguyện và luôn lắng nghe Lời Chúa. Các giám mục cũng cần giúp các linh mục của mình như thế. Ngài nhấn mạnh, các giám mục cần gần gũi thăm hỏi các linh mục của mình để mọi người có thể cảm thấy “mình có một người cha”. Giám mục giúp các linh mục để các linh mục có thể giúp giám mục của mình trong việc chăn dắt đoàn chiên. Ngài chia sẻ gần đây ngài có bổ nhiệm một giám mục. Trong thư mục vụ của mình, Đức cha còn ghi cả số điện thoại của mình nữa. Quả là một sự liều lĩnh nhưng thật tốt đẹp.

Một Đức cha khác chia sẻ: HĐGMVN hôm nay đến gặp gỡ ĐTC như là dấu hiệu tỏ tình hiệp thông với Giáo hội toàn cầu. Mừng kỷ niệm 5 năm ĐTC được lên ngôi Giáo hoàng, tất cả giáo dân, tu sĩ, linh mục, giám mục yêu mến và cầu nguyện luôn cho ĐTC và xin ngài bày tỏ điều ước muốn nhất về Giáo hội của Chúa hôm nay. ĐTC nói, như đã bày tỏ trong Tông huấn Gaudium Evangelii (Niềm vui Tin Mừng), Giáo hội của Chúa phải là Giáo hội loan báo Tin Mừng, cần phải “đi ra” dù có gặp muôn vàn khó khăn, trở ngại và rủi ro. Trong cách nói vui, ngài dùng hình ảnh diễn tả trong sách Khải Huyền để nói về một Chúa Giêsu đứng trước cửa nhà đóng kín của ta và gõ cửa, mà có nhiều khi Người đứng gõ cửa vì bị nhốt kín từ bên trong. Giáo hội “đóng kín” thì đau yếu, bệnh tật, giống như người đàn bà bị còng lưng, một hình ảnh trong Phúc Âm. Một Hội Thánh “đi ra” có thể gặp nhiều rủi ro tai nạn nhưng như thế mới là mình. Đi ra đến với dân, phục vụ dân với Lòng Thương Xót của Chúa, nhất là biết giúp người ta cầu nguyện. Ngài bảo tôi tò mò không biết các Đức cha huấn luyện các chủng sinh của mình như thế nào. Các chủng sinh có cầu nguyện nhiều không.

Một số các giám mục vốn trước đây trực tiếp phụ trách đào tạo chủng sinh chia sẻ về công tác đào tạo linh mục tại các Đại Chủng Viện. Các ngài nhấn mạnh đến chiều kích thiêng liêng và mục vụ, để ứng sinh tập sống kết hợp mật thiết với Chúa và sống yêu thương gần gũi với dân, nhất là với người nghèo và những người bị gạt ra bên lề xã hội. Các ngài bận tâm đến việc giáo dục động lực ơn gọi nơi các ứng sinh. ĐGH nói động lực và ý ngay lành của các chủng sinh rất quan trọng, nhưng chúng ta không mong đợi tất cả các chủng sinh có động lực tốt hoàn hảo ngay từ đầu mà cần kiên nhẫn đào tạo và để Chúa thanh luyện dần trong thời gian. Ngài nhấn mạnh: Gương mẫu đời sống của các linh mục rất có ý nghĩa, là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến các ứng viên linh mục tương lai. Từ đó, ĐTC lưu ý các giám mục phải chăm lo đến việc thường huấn linh mục trong giáo phận. Ngài nói cám dỗ tinh khôn nhất của ma quỷ là làm cho các linh mục chỉ chấp nhận một đời sống tầm thường, “sống hâm hẩm” nghĩa là không nóng mà cũng không lạnh và từ đó dễ xa rời Chúa và anh em. Ngài nói mạnh, các Đức cha không nên gửi các chủng sinh đến thực tập với những người hâm hẩm như thế.

Về tình hình quan hệ với các nước, đặc biệt, như các giám mục quan tâm, với Cuba, Trung Quốc và Việt Nam, ĐGH diễn tả với tinh thần lạc quan và cho biết tình hình vẫn tiến triển tốt nhưng phải kiên nhẫn và tin tưởng vào sự Quan Phòng của Thiên Chúa. Điều quan trọng là vẫn giữ được mối liên lạc thông giao, xây dựng được một cầu nối.

Bận tâm đến đời sống thánh hiến, một Đức cha chia sẻ về nỗi khó khăn sống khổ chế hi sinh của con người sống trong xã hội ngày nay và xin ĐTC hướng dẫn việc giúp đỡ cho các tu sĩ sống ơn gọi và sứ mạng của mình. ĐGH nói khổ chế có nhiều hình thức thích hợp khác nhau tùy theo vùng miền, văn hóa và thời đại, nhưng gốc rễ của nó là biết “từ bỏ chính mình” trong cuộc sống hằng ngày, trong những việc nhỏ nhặt. Tập từ bỏ chính mình có một giá trị Kitô giáo rất ý nghĩa. Trong đời sống cộng đoàn, ta cần tập từ bỏ ý riêng và tìm thi hành thánh ý Chúa. Ngài lưu ý cần dạy và sống khổ chế ngày nay nhiều hơn nơi những môi trường thế tục hóa. Ngài nói tới hai kẻ thù của Kitô giáo ngày nay là chủ nghĩa tân Pêlagiô (neo-Pelagianism) đề cao sức riêng con người đến độ ân sủng không còn ý nghĩa trong sự cứu độ và thuyết tân Ngộ đạo (neo-Gnosticism) chủ xướng coi trọng nội tâm chủ quan coi nhẹ thực tại cứu độ. Hai điều này, Ngài sẽ đề cập tới trong Tông thư “Sự Thánh Thiện” ngày 19 tháng 3 sắp tới.

Các Đức cha khác còn chia sẻ với ĐTC về khó khăn mục vụ và truyền giáo trong tình trạng di dân phổ biến ngày nay tại VN và trên thế giới, nhất là khó khăn chủ quan do thiếu nhiệt huyết tông đồ nơi con người Kitô hữu hôm nay. ĐGH nhắc đến vấn đề này gợi lại số cuối cùng của Tông huấn “Evangelium nuntiandi” (Loan báo Tin Mừng), chân phước GH Phao lô VI nói khó khăn của sự thiếu hăng say tông đồ đến từ trong “lòng con người”. Ngài sẽ đề cập đến vấn đề này trong Tông thư “Sự Thánh Thiện” sắp tới: nguội lạnh, sự ngã lòng, nản chí hay thiếu hi vọng là cám dỗ của ngày hôm nay.

Sau hơn một giờ rưỡi đồng hồ, ĐTC kết thúc bằng một lời nhắn nhủ hãy vui lên, sống niềm vui loan báo Tin Mừng. Ngài nói nếu có ai trong anh em mình không vui hãy tự hỏi tại sao vì mục tử không thể dẫn dắt một Giáo hội địa phương mà không có niềm vui. Xin anh em giám mục nhớ trách nhiệm mục vụ rất quan trọng này không thể chu toàn mà thiếu cầu nguyện và rao giảng Lời Chúa.

Buổi tiếp kiến kết thúc với lời cám ơn của Đức cha Tổng thư ký và chụp hình chung lưu niệm. Khi chia tay, ĐGH ân cần vui vẻ bắt tay và tặng quà cho từng người.

Lúc 13:30 các Đức cha cùng các cha đồng hành với phái đoàn cùng ăn trưa tại nhà ăn của Nhà Santa Martha.

WHĐ

Diễn từ triều yết Đức Thánh Cha Phanxicô

Ngày 5.3.2018 tại điện Vatican nhân dịp chuyến viếng mộ các Thánh Tông Đồ

(AD LIMINA APOSTOLORUM)

TỪ 02 đến 11/03/2018 tại Roma

Kính thưa Đức Thánh cha,

Hiện diện trước mặt Đức Thánh cha sáng hôm nay là Hội Đồng Giám mục Việt Nam. Toàn bộ ba mươi ba vị Giám mục đương nhiệm tại chức đang có mặt đông đủ tại đây. Điều đó chứng tỏ tất cả và từng người chúng con rất quý trọng Đức Thánh cha. Từ khi được Toà Thánh thông báo về thời điểm cuộc viếng thăm Ad Limina cách đây sáu tháng, ai nấy trong chúng con đều tràn ngập niềm vui, « ấp ủ trong lòng giấc mộng hành hương » và nóng lòng mong đợi cuộc gặp gỡ này.

Vâng, kính thưa Đức Thánh Cha, có được cơ hội để thể hiện tình hiệp thông Giám mục đoàn cách cụ thể bên cạnh ngai toà Thánh Phêrô, đối với chúng con là cả một hồng ân lớn lao. Càng hạnh phúc hơn nữa khi chúng con được trực tiếp diện kiến Đức Thánh Cha bằng xương bằng thịt, điều mà biết bao Kitô hữu khắp nơi trên thế giới ước ao suốt mà không được.

Trong giây phút lịch sử này, nhân danh cộng đồng công giáo Việt Nam, chúng con xin kính cẩn bái chào Đức Thánh Cha với tất cả tình con thảo đối với vị cha chung Giáo Hội hoàn vũ và vị lãnh đạo tối cao của Giáo Hội do Chúa Giêsu thiết lập trên mặt đất này. Chúng con xin thân thưa với Đức Thánh Cha rằng cho đến nay, nét đặc trưng nhất của Giáo Hội công giáo Việt Nam là lòng yêu mến Đức Thánh Cha và lòng trung thành đối với Toà Thánh. Lịch sử của Giáo Hội và dân tộc Việt Nam đã trải qua bao nhiêu thăng trầm bão tố, nhưng những tình cảm tốt đẹp đó đã không bao giờ lay chuyển và phai mờ.

Các vị thừa sai Âu Châu đã đem Tin Mừng đến Việt Nam từ thế kỷ XVI. Mãi đến hơn hai thế kỷ sau đó, các thế lực thực dân mới xâm lăng Việt Nam, nhưng chính quyền dân sự thời bấy giờ đã chắp ghép truyền giáo với thực dân và tố cáo người công giáo làm tay sai cho các thế lực nước ngoài. Hậu quả là suốt gần hai trăm năm liên tiếp, Kitô hữu Việt Nam đã không ngừng bị bách hại. Lịch sử của dân tộc Việt Nam là một lịch sử đau thương, với những cuộc chiến tranh đẫm máu, hận thù và liên lỉ. Điều mà sử gia nào cũng phải nhìn nhận, đó là trong tất cả những cuộc chiến đó, người công giáo luôn luôn là nạn nhân của phân biệt, kỳ thị và ngược đãi.

Tuy nhiên, chúng con rất vui mừng và cảm nhận được rằng Thiên Chúa đã biến tất cả những khó khăn thử thách đó thành những kho tàng quý giá : hàng trăm ngàn Kitô hữu đã được phúc tử đạo. Trong số đó, 117 vị đã được Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II phong hiển thánh ngày 19/06/1998. Biến cố đó đã trở thành một trong những kỷ niệm đẹp nhất và là niềm kiêu hãnh đậm nét nhất trong lịch sử cận đại của Giáo Hội chúng con. Năm 2018 này là năm chúng con long trọng cử hành ngày hồng phúc ấy một cách cụ thể trong mọi sinh hoạt và ở mọi cấp cộng đoàn. Quả thật, giữa khốn khó gian truân, Kitô hữu Việt Nam chúng con đã khám phá được phần nào « Niềm vui Tin Mừng » như Đức Thánh Cha đã diễn tả trong tông huấn này.  

Nói như thế không có nghĩa là chúng con đã được an thân trong thời đương đại này. Sau hàng nửa thế kỷ phải trải qua những giờ phút đầy thử thách của cuộc chiến tranh ý thức hệ, giờ đây chúng con đang phải đương đầu với một cuộc chiến mới : cuộc chiến chống lại tinh thần cầu an. Những cuộc bách hại nếu đã tôi luyện đức tin của chúng con thì về phương diện nhân loại, cũng khiến chúng con rơi vào tình trạng thủ thân khép kín. Vì thế mà từ khi chiến tranh chấm dứt năm 1975, con số bảy triệu người Kitô hữu tại Việt Nam hầu như không hề gia tăng.

Trong bối cảnh đó, giáo huấn của Đức Thánh Cha là một nhắc nhở vô cùng quý giá cho Giáo Hội Việt Nam. Giáo huấn đó đã được Đức Thánh Cha phát biểu trong Tông huấn Niềm vui Tin Mừng : « Phải ra khỏi thế giới tiện nghi và phải can đảm tiếp cận tất cả các vùng ngoại vi đang cần đến ánh sáng Tin Mừng » (số 20 ). Chúng con rất cảm kích khi nhận ra rằng chúng con cần phải dứt khoát ra khỏi thói quen cũ kỹ và những lối sống sợ hãi, cầu an. Từ khi lên ngôi Giáo Hoàng, Đức Thánh Cha luôn luôn lặp đi lặp lai lời kêu gọi hãy xây dựng một Giáo Hội sẵn sàng « lên đường », một Giáo Hội hoạt động như một« bệnh viện lưu động ». Trong chốc lát nữa đây, chúng con sẽ rất phấn khởi nếu Đức Thánh Cha chia sẻ cho chúng con cảm hứng, kinh nghiệm và bí quyết của Đức Thánh Cha để chúng con thấm nhuần hơn nữa nguyện ước của người cho một Giáo Hội mỗi lúc một sống đúng sứ mệnh của mình hơn.

Tại Việt Nam hiện nay, chúng con cũng đang phải đối phó với hiện tượng suy đồi những giá trị nền tảng của gia đình. Trong một xã hội càng ngày càng có xu hướng tiêu thụ và hưởng lạc, trong một thế giới trào lưu di dân mỗi lúc một gia tăng, cuộc sống hôn nhân đang bị đe doạ cách nghiêm trọng. Trong ba năm trước mắt, chúng con đang phấn đấu tối đa để đưa tinh thần của tông huấn Amoris Laetitia của Đức Thánh Cha soi chiếu đường đời của những cặp vợ chồng trẻ trong giai đoạn nhạy cảm này.

Kính thưa Đức Thánh Cha,

Như những con nai mong đợi dòng suối mát, chúng con muốn trình bày rất nhiều vấn đề và thách đố chúng con đang gặp, để chúng con được uống tận nguồn nước phát ra từ đấng thay mặt Chúa Kitô, nhưng chúng con cũng biết thời gian dù quý báu này cũng chỉ giới hạn vì là thời gian của một vị lãnh đạo toàn cầu là thời gian đếm từng giây từng phút. Chúng con nghe nói Đức Thánh Cha chỉ dùng điểm tâm có hai phút… Chỉ phục vụ một giáo phận thôi mà nhiều khi chúng con có cảm tưởng gánh nặng không thể vác nỗi. Chúng con tự hỏi làm sao tuổi già sức yếu như Đức Thánh Cha có thể gánh vác được công việc của cả một hành tinh, nhất là một hành tinh càng ngày càng nhiều vấn đề đầy thách đố. Chúng con xin hứa hằng ngày sẽ cầu nguyện cho Đức Thánh Cha, điều mà chúng con thường xuyên thực hiện mỗi khi có cộng đoàn chầu Thánh Thể. 

Chúng con phải dừng lại ở đây và phó thác hiện tại cũng như tương lai của hai mươi sáu giáo phận, với bốn nghìn ba trăm giáo xứ, hơn bốn ngàn linh mục, trên dưới hai chục nghìn nam nữ tu sĩ của hai trăm bốn mươi hội dòng chúng con cho Đức Thánh cha. Xin Đức Thánh Cha chúc lành và cầu nguyện cho Giáo Hội nhỏ bé của chúng con.

Kính thưa Đức Thánh Cha,

Một trong những món quà đẹp và đẳng cấp nhất chúng con nhận được trong cuộc hành hương Ad Limina này, đó là cuộc gặp gỡ thân mật Đức Thánh Cha đã dành cho chúng con hôm nay. Chỉ trong chốc lát nữa chúng con sẽ trở về mang theo và ấp ủ trong lòng kỷ niệm không bao giờ phai này. Nhưng chúng con cũng đành phải xa cách về thể lý đối với người Cha khả kính nhất của chúng con. Chúng con chạnh nghĩ, nhiều quốc gia trên thế giới, kể cả những nước đa số không công giáo, đã được Đức Thánh Cha viếng thăm. Chúng con tự hỏi không biết đến bao giờ mới đến lượt quê hương đất nước Việt Nam của chúng con được diễm phúc tuyệt vời ấy.

Điều chắc chắn là trong khi chờ đợi, một lần nữa chúng con xin đoan hứa với Đức Thánh Cha rằng chúng con, mọi thành phần Dân Chúa Giáo hội Việt Nam sẽ tiếp tục yêu mến và cầu nguyện cho Đức Thánh Cha. Ad multos annos.

Chúng con xin hết lòng cảm tạ Đức Thánh Cha.

 S. Ex. Mgr Joseph Nguyễn Chí Linh

ĐGH Phanxicô tiếp kiến các giám mục Việt Nam